İRAN-SUUDİ ARABİSTAN BÖLGESEL REKABETİ _{(Arap Baharı Sonrası)}

Bu kitap temel olarak 21. yüzyılın ikinci on yıllık döneminde (2010-2020) yaşanan sistemik gelişmelerin Orta Doğu’da iki önemli aktör arasındaki güç ilişkilerine ve rekabetine yansımalarını ele almaktadır. Diğer bir ifadeyle ABD’nin bölge politikasında yaşanan kırılmanın, bir yansıması olarak giderek şiddetlenen İran-Suudi Arabistan rekabetine odaklanmaktadır. 2010 yılı sonrasında bölgenin değişen güç dağılımı ve bu yapı içerisinde İran ve Suudi Arabistan’ın birbirlerine yönelik güvenlik stratejileri bu kapsamda temel odak noktasını oluşturmaktadır. 2010 sonrası dönem, hem dünya hem de bölge siyaseti açısından iki özelliği ile öne çıkmaktadır. Bunlardan ilki ABD’nin dünya politikasına yönelik okuma şeklini değiştirme kararıydı. ABD bu tarihten başlamak üzere tedrici bir şekilde başta Orta Doğu olmak üzere daha az sorumluluk alan bir strateji benimseyeceğini duyurmuş ve bu yönde ciddi adımlar atmıştı. İkincisi ise Orta Doğu bölgesini etkileyen ‘Arap Ayaklanmaları’ süreciydi. Ayaklanmalar, bölgeyi daha istikrarsız hale getirerek bölgesel güçler arasındaki rekabetin şiddetini arttıran bir dinamik olarak karşımıza çıktı. Bu konjonktürde İran ve Suudi Arabistan gibi iki önemli bölge ülkesi arasında yaşanan rekabetin diğer bölge ülkelerine nazaran daha şiddetli olduğu görüldü. Bunun nedenlerinin anlamlandırılması ve ortaya konulması amacıyla yola çıkan bu çalışma, ilgili dönemde neden Tahran ve Riyad arasındaki rekabetin diğerlerine kıyasla daha fazla olduğunu açıklama gayretindedir.

İran – Suudi Arabistan rekabetini anlamlandırma açısından Türkçe literatüre katkı sunacak olan bu kitap, söz konusu rekabeti geleneksel yazında sıklıkla vurgulanan mezhep ve etnik konulardan ziyade sistemik ve güç ilişkileriyle açıklaması bakımından ayrışmaktadır. Bu bakımdan iki ülkenin rekabetini anlamlandırma açısından kavramsal ve teorik açıklamalar getirmektedir.